Zalety terapii grupowej
Unikatowe właściwości psychoterapii grupowej
Irving Yalom, światowej sławy psychoterapeuta i autor wielu książek wymienia najważniejsze czynniki leczące w psychoterapii grupowej:
Zaszczepienie nadziei.
Nadzieja utrzymuje klienta w terapii, a także sama w sobie ma terapeutyczne działanie. Czynnik ten pojawia się jeszcze przed rozpoczęciem terapii, w trakcie indywidualnych konsultacji, kiedy terapeuta lub terapeutka pracuje z klientem w zakresie autodiagnozy i automotywacji do podjęcia leczenia. Nadzieja rośnie, gdy pacjenci mogą obserwować poprawę u innych członków grupy lub towarzyszyć innym w radzeniu sobie w podobnych problemach. Klienci mogą mieć nadzieję na pocieszenie, na odzyskanie godności, na utworzenie więzi z innymi, na zmniejszenie dolegliwości fizycznych. Ogromne znaczenie ma również wiara w siebie i skuteczność grupy.
Uzależnienia wciąż są stygmatyzowane społecznie. Dlatego osoby, które wstępują do grupy, mogą myśleć o sobie, że są gorsi, nie warci, że ich problemy są tak duże, że nie sposób ich rozwiązać. Kiedy w grupie poznają inne, podobne do siebie osoby, odczuwają ulgę. To poczucie uniwersalności pozwala zmniejszyć ich niepokój, wstyd, poczucie samotności i izolacji. Efekt ten możliwy jest praktycznie wyłącznie w formie grupowej psychoterapii.
Uniwersalność
Udzielanie informacji
Przekazywanie informacji i psychoedukacja jest czynnikiem, który często zaczyna budować więź pomiędzy członkami grupy, zanim zaczną działać inne czynniki. Wiedza przekazana przez psychoterapeutę, psychoterapeutkę i innych uczestników grupy pozwala pacjentom samodzielnie rozpoznawać i nazywać emocje, radzić sobie ze stresem i bólem i poznać siebie.
Udzielanie informacji
Przekazywanie informacji i psychoedukacja jest czynnikiem, który często zaczyna budować więź pomiędzy członkami grupy, zanim zaczną działać inne czynniki. Wiedza przekazana przez psychoterapeutę, psychoterapeutkę i innych uczestników grupy pozwala pacjentom samodzielnie rozpoznawać i nazywać emocje, radzić sobie ze stresem i bólem i poznać siebie.
Ten czynnik leczący również ma znaczenie wyłącznie w terapii grupowej. Dzięki altruizmowi uczestnicy uczą się, że jeśli chcą otrzymać pomoc, warto, żeby ją również dawali. Klienci w procesie grupowym udzielają sobie wsparcia, dzielą się ze sobą podobnymi problemami. Mogą poczuć, że są potrzebni i użyteczni. Odczuwają satysfakcję z tego, że mogą pomóc innym.
Altruizm
Bezpiecznie
Pielęgnujemy atmosferę wzajemnego zaufania, respektowania siebie i poszanowania swoich poglądów
Ważnym elementem terapii grupowej jest bezpieczeństwo, które tworzy grupa wraz z terapeutą. Terapeuta, terapeukta czuwa, żeby normy ustalone wraz z grupą były przestrzegane i uczestnicy grupy mogli pracować w atmosferze wzajemnego zaufania, respektowania siebie i poszanowania swoich poglądów.
Nie chodzi nam o to, żeby wyłączyć całkowicie element oceny. Chodzi o to, żeby nie mówić innym co mają robić, ponieważ jeżeli powstrzymamy się od mówienia czy to, co ktoś robi jest dobre czy złe, to będziemy mogli się skupić na szukaniu przyczyn zachowań, na szukaniu odpowiedzi na pytanie “dlaczego?”. Z oceny, która jest jedynie krytyką nie wynika żaden postęp. Powoduje ona raczej poczucie winy, wstydu i tym bardziej wpływa na kolejne zapicia. Proces grupowy właściwie pielęgnowany przez terapeutę gwarantuje miejscew grupie dla każdego, w ramach jego indywidualnych potrzeb.
Korektywna rekapitulacja pierwotnej grupy rodzinnej
Grupa terapeutyczna często przypomina pacjentowi rodzinę. W członkach grupy pacjent może zobaczyć swojego ojca, matkę, rodzeństwo. Klienci przenoszą interakcje, jakie zachodziły z członkami rodziny na interakcje z członkami grupy. Wczesne konflikty rodzinne są przepracowywane z terapetą, terapełtką i dzięki temu klient, klientka dowiaduje się, z czego mogą wynikać jego problemy oraz uczy się reagować w inny sposób niż dotychczas.
Czynnik umiejętności społecznych działa we wszystkich grupach terapeutycznych. Terapia grupowa pozwala dostrzec, jakich umiejętności jeszcze pacjentowi brakuje w budowaniu relacji oraz w jaki sposób inni mogą reagować na jego zachowanie. Otrzymane informacje zwrotne od grupy wpływają na rozwój umiejętności społecznych.
Rozwijanie umiejętności społecznych
Naśladowanie
Naśladowanie odgrywa istotną rolę, która polega na poprawie dzięki obserwacji klienta, klientki, mającej podobne problemy. Poprzez obserwację i modelowanie klient, klientka może nauczyć się stosować określone techniki. Klienci, klientki często odnoszą korzyści z tego, że mogą obserwować innych członków, radzących sobie skutecznie z takim samym problemem.
Członkowie grupy pozwalają na bezpieczne „testowanie rzeczywistości“. Dzięki uczeniu interpersonalnemu pacjenci mogą osiągnąć wgląd, korzystając z informacji zwrotnych, uzyskanych od innych uczestników grupy. . Dzięki terapii grupowej klienci i klientki mają okazję w bezpiecznych warunkach przyjrzeć się swoim interakcjom z innymi ludźmi, odkryć swoje nieuświadomione dotąd cechy, schematy zachowań i automatyzmy oraz je przepracować.
Uczenie się interpersonalne
Spójność grupy
Dzięki spójności grupy, okazywanej sobie wzajemnie akceptacji i wsparciu, członkowie mogą doświadczyć korektywnego doświadczenia emocjonalnego oraz mogą się otworzyć i badać interpersonalne i intrapersonalne relacje.
Powtórne odtworzenie i przeżycie traumatycznych doświadczeń pozwala na uświadomienie sobie i odreagowanie tłumionych emocji. Artykulacja własnych potrzeb pomaga w reagowaniu na wyzwania życiowe. Odreagowywanie emocji związanych z wewnętrznym konfliktem powoduje ulgę.
Katharsis
Czynniki egzystencjalne
Czynniki egzystencjalne dotyczą świadomości miłości, wolności, samotności, celu życia oraz śmierci. Podczas dyskusji w grupie członkowie ujawniają przekonania i mają okazję do porównania ich z przekonaniami innych oraz mają możliwość weryfikowania własnych przekonań. Uświadomienie pacjentom własnej autokreacji daje im siłę do zmiany i nadzieję, że ich działania przyniosą rezultaty. W wyniku terapii może dokonać się zmiana przekonań dotyczących spraw egzystencjalnych.